Samen langs de Leerlijn: bouwen aan goed onderwijs voor elk kind

Inclusie in het onderwijs
De afgelopen jaren is het begrip ‘inclusie’ binnen het onderwijs steeds relevanter geworden. Voorheen zagen we dat kinderen met een lastige hulpvraag vaak de overstap maakten naar het speciaal onderwijs. Inmiddels is het besef ontstaan dat het maken van deze overstap niet altijd de beste keuze is en groeit de behoefte om elk kind onderdeel te laten zijn van een reguliere klas.

Om deze wens in vervulling te laten gaan, zal er iets moeten veranderen in de inrichting van het onderwijs zoals we dit vandaag de dag kennen. Hoewel steeds meer scholen binnen onze Zeeuws-Vlaamse regio ervoor kiezen om deze uitdaging aan te gaan, blijft één vraag regelmatig terugkomen: ‘Waar begin je nu eigenlijk?!’

Volgens schooldirecteur Diana Blaeke (Kindcentrum Moerschans in Hulst) is het antwoord simpel: Het begint allemaal bij visie en samenwerken! Het doorvoeren van een verandering van deze omvang is niet niks. “Invulling geven aan dit project vraagt van ons als scholen veel aandacht, energie en tijd, maar als je echt iets wilt veranderen, dan is deze investering essentieel. Door samen te werken met andere scholen maak je de ‘uitdaging’ beter te dragen en maken we elkaar sterker”, vertelt Diana.

We helpen elkaar
In het schooljaar 2023-2024 besloten Karel d’Haens (directeur van onder andere Kindcentrum Heidepoort in Heikant), Diana Blaeke en Godfried Blaeke (directeur van onder andere basisschool ’t Getij in Kloosterzande en basisschool de Oostvogel in Lamswaarde) de handen ineen te slaan en gezamenlijk een plan op te stellen voor het implementeren van inclusie bij hen op school. Het idee was geboren om te starten met een pilot in de Werkplaats Inclusief genaamd: ‘Werken Langs de Leerlijn’.  Elk kind ontwikkelt op zijn eigen manier, waardoor het niet voor ieder kind mogelijk is om te lopen “op de leerlijn”. Door ook mogelijkheden te creëren om “langs de leerlijn” te lopen (waarbij de methode de bron is en de leerlijnen richting geven), maken deze scholen hun onderwijs tezamen passend voor elk kind.

Het deelnemen aan een pilot brengt van alles met zich mee, veel successen en nieuwe ontwikkelingen, maar ook een hoop obstakels en onvoorziene moeilijkheden. “Doordat we deze pilot gezamenlijk zijn aangegaan, kunnen we altijd op elkaar terugvallen”, vertelt Godfried. “We delen onze succesverhalen maar bespreken het ook met elkaar wanneer we even de weg kwijt zijn.” Op deze manier kunnen de directeuren en intern begeleiders (en daarmee de scholen) elkaar ondersteunen en inspireren en hoeft niemand deze ontwikkeling alleen te doorlopen.

Tevens biedt deze samenwerking de medewerkers van de verschillende scholen de mogelijkheid om de ervaringen die zij opdoen te bespreken met collega’s buiten hun eigen school. Succesverhalen van een collega op de Heidepoort kunnen een leerkracht op de Moerschans inspireren om een nieuwe methodiek toe te gaan passen in hun eigen klas. Daarnaast kunnen collega’s elkaar steun bieden wanneer ontwikkelingen stroef verlopen of meedenken over hoe een idee anders vormgegeven zou kunnen worden. Dit krijgt vorm in de georganiseerde netwerkbijeenkomsten die de 4 scholen met elkaar organiseren.

Langs de Leerlijn
“Ondanks de verschillen van iedere school, vonden we elkaar in de behoefte om te vernieuwen en te ontwikkelen, met name op het gebied van leerlijnen”, vertelt Karel. “Om deze reden hebben we toentertijd besloten om deel te nemen aan de pilot ‘Langs de Leerlijn’.” De essentie van deze pilot is gebaseerd op de leerlijnen die binnen het onderwijs de richtlijn vormen voor datgene wat wij onze kinderen bijgebracht moeten hebben wanneer ze na het afronden van groep 8 de school verlaten.

Hoewel de doelstellingen van iedere leerlijn concreet zijn geformuleerd, is het leertraject van een kind geen rechte lijn. Een kind loopt (zoals de naam van de pilot al aangeeft) langs de leerlijn, niet er overheen. “Onze taak als scholen is om uit te zoeken op welke manier wij kinderen kunnen ondersteunen en op welke plekken we aanpassingen kunnen doen om de leerlijn passend te maken voor ieder individueel kind”, aldus Godfried.
Voor iedere school staat een andere leerlijn centraal. Op de ene locatie is het uitgangspunt taal/leesonderwijs in combinatie met thematisch werken en op andere scholen ligt de focus juist op rekenen. Daarnaast speelt de leerlijn rondom gedragsontwikkeling op iedere school een essentiële rol.

De inrichting van deze pilot wordt begeleid door Marjolein van de Klooster van ‘Leren in Verbinding’, waarmee de directeuren een aantal keer per jaar samen zitten. Zij ondersteunt de directeuren en intern begeleiders bij in het doorlopen van de pilot, door aan en bij te sturen, belangrijke punten in beeld te brengen, kritisch te zijn en verbinding te maken. Met steeds weer nieuwe input keren de leden van de ontwikkelteams terug naar hun scholen om daar met de eigen teams aan het werk te gaan en zo samen verder te bouwen aan onderwijs waarin ieder kind écht zijn plek vindt!